Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
De schietgaten zijn vrij, de toegang is zeer beperkt geopend |
|
Aantal kamers |
2 onderling verbonden kamers en een sas
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- De camouflage van de bunker is deze van een ruw stenen uiterlijk, beter gekend onder zijn technische naam, Tyrolien Mamelonné.
- Origineel zal hij geverfd geweest zijn met een lichtgroene grondverf waarop donkerder groene en bruinere kleurvlekken waren aangebracht. Deze kleurvlekken zijn nog altijd zichtbaar aan de binnenzijde van de schietgaten.
- De toegangsput voor het eigenlijke toegangssas was afgesloten met een metalen valluik van 0.90m x 0.80m.
- Het op die manier kleine overblijvende toegangsgat was extra afgesloten met 2 houten toegangsdeurtje van elk 0.50m x 1.40m (BXH). Of dit ooit heeft geklopt is nog zeer moeilijk te achterhalen omdat dit enkel wordt vermeld in het originele bestek maar voorlopig nergens ten velde kon worden bevestigd als ooit aanwezig geweest. Zelf heb ik daar mijn twijfels over.
- De schietgaten waren afgesloten door metalen valluiken van 0.96m x 0.325m (BxH).
- Voor men het eigenlijke toegangssas kon betreden diende men nog met stijgijzers (geen trap zoals in het bestek beschreven) 55 cm te dalen tot het niveau van de bunker.
- In het toegangssas werd een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Omwille van de vrij scherpe hoeken waarmee de bunkers Mu20 en Mu21 naar elkaar zijn toegericht, beschikken beiden over vrij grote oreillons om het inschieten op de schietgaten vanuit vijandelijke richting te verhinderen.
- Allicht is het perceel met de bunker er op nooit echt afgescheiden geweest met afsluiting of draad van de rest van de kouter waarvan hij werd onteigend.
- De bunker was vrij sterk ingewerkt in de helling van het terrein en diende zo weinig mogelijk af te steken tegen de rest van de omgeving, onder andere door de toegepaste camouflagekleuren. Het was zeker nooit de bedoeling de bunker te gaan accentueren of te laten opvallen in het landschap.
- Structuur.
- twee achteraan verbonden mitrailleurkamers en een sas.
- Opmerkingen.
- Het is een bunker van de steunlinie op Muntekouter. Hij is gelegen tussen Mu20 (255 m) en Mu22 (155 m).
- Hij is in hoek opgesteld met Mu20 waardoor ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden. Beiden zijn zelfs zo extreem in hoek ten opzichte van elkaar opgesteld dat ze in elkaars vuurlijn zullen zitten en in theorie zelfs bij elkaar zouden hebben kunnen inschieten via de schietgaten, toch een vrij gevaarlijke situatie. Dit is een situatie die men allicht op de linie nergens anders meer terugvindt.
- De mitrailleurkamers waren na de standaard voorziene Maximmitrailleur ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleur.
- Voor de bouw van de bunker werd een stuk landbouwgrond onteigend van 1 are 37 ca groot, aan de westkant van een lang en smal perceel landbouwgrond Munte, unieke sectie, kadastraal perceel 295.
- Om het onteigende perceel voor de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, was er een strook voorzien van 2 meter breed tussen het onteigende perceel en de Torrekensweg (tussen Hundelgemsesteenweg en de molen van Baaigem), volledig op de westelijke rand van het perceel 295 met het perceel 296. Deze strook van 2 meter breed was in totaal ongeveer 23.50 meter lang.
- Deze zelfde strook werd eveneens voor een periode van 8 maanden uitgebreid tot een breedte van 5 meter om de bouw van de bunker Mu21 mogelijk te maken. Dit verbreden gebeurde door de eerdere strook van 2 meter te verruimen tot 5 meter op hetzelfde perceel 295.
- De akte voor de onteigening en de bijhorende erfdienstbaarheden maakten in dit geval deel uit van een grotere gezamenlijke akte die ook gelijktijdig de verkoop van eigendom en erfdienstbaarheden omvatte voor in totaal 5 bunkers. 1 hiervan lag op Moortsele, namelijk bunker D15, de andere 4 lagen op grondgebied Munte, namelijk A23, Av4, deze Mu21 en Mu24.
- De originele eigenaar van deze percelen was Mr Henri De Potter - d'Indoye (zonder beroep), woonachtig te Melle.
- De globale akte (voor al deze erfdienstbaarheden en onteigeningen) werd verleden op 5 juni 1935 voor de totale prijs van 18.930 Bef.
- Er was origineel in de akte een clausule voorzien voor het uitbetalen van een jaarlijkse intrest van 4.5% op dit bedrag maar deze clausule werd uit de akte geschrapt en voor akkoord getekend door de eigenaar. Mogelijks is voor het niet invoegen van deze clausule een beperkte meerprijs op voorhand toegekend. Het lijkt mij vrij onwaarschijnlijk dat deze clausule zal geschrapt zijn zonder enige tegencompensatie. (niet te achterhalen).
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Kadastraal verkreeg het origineel onteigende perceel na de onteigening geen nieuwe kadastrale index.
- Ook deze bunker is op een ander perceel gebouwd dan origineel voorzien in de voorstudie. De voorstudie spreekt namelijk op perceel 294, het perceel westelijk van dit waarop uiteindelijk werd onteigend, namelijk perceel 295. In dit geval heeft men allicht de bijhorende schietsectoren niet gewijzigd.
- Op actuele kadastrale plannen is wel opnieuw enerzijds een perceeltje ter grootte van de betonnen randen van de bunker (perceel 295a) terug te vinden alsook perceel 295b (de rest van het originele perceel 295).
- Op de originele lijst van 1962 is de bunker niet meer aangeduid als nog te koop wat zou willen zeggen dat hij allicht door de eigenaar wel opnieuw na de oorlog is overgekocht. Wel merkwaardig is in dat geval dat de bunker en het originele perceel niet opnieuw zijn samengevoegd tot een nieuw perceel 295c.
- Heel merkwaardig bij deze bunker is dat hij, ondanks dat hij nog afgesloten is en zeker te beperkt geopend om via de toegang te betreden, aan de rechter zijwand van de rechter mitrailleurkamer wel degelijk projectielschade draagt. Er zijn enkele mogelijkheden van waar deze schade zou kunnen komen:
- De bunker bevindt zich wel op een zone waar in de meidagen niet echt specifiek om zou gevochten zijn. Toch vindt men in oude strijdverhalen over TPG wel een merkwaardig verhaal terug over Muntekouter waar ooit totaal onverwacht in die dagen dat er gevochten is voor Bruggenhoofd Gent, plots een aantal Duitse verkenningsvoertuigen zouden zijn opdoken in de nabijheid van Muntekouter. Waar dit exact zou geweest zijn, wordt hierin niet gedetailleerd. Deze wisten zelfs een aantal projectielen af te vuren waarvan er zeker één binnengevlogen zou moeten zijn door het schietgat van "een" bunker, gelukkig zonder gewonden tot gevolg. Of dit de bunker is die bij dat verhaal hoort, is ook voor mij onduidelijk. Wel vind ik het zeer merkwaardig dat er aan de buitenzijde en aan de versmallende kanten van het respectievelijke schietgat geen bijkomende projectielinslagen zitten. Dit is wel onwaarschijnlijk want dat zou willen zeggen dat alle naar deze bunker afgevuurde projectielenin de bunker effectief door het zeer beperkte schietgat zouden binnengevlogen zijn zonder ook maar iets van de randen te raken?...
- Een tweede mogelijke verklaring maar deze heeft hetzelfde probleem van de eerste optie, is dat de bunker vanuit de andere bunker Mu20 beschoten zou zijn geweest. Dit moet in dit geval mogelijk geweest zijn gezien beide bunkers zo extreem zijn opgesteld ten opzichte van elkaar, dat dit mogelijk was. De schade is om te kloppen met dat verhaal perfect gepositioneerd, alleen, opnieuw zeer merkwaardig dat er geen enkele bijkomende schade zichtbaar is aan de buitenzijde van het schietgat.
- Een derde optie is dat men bij het doortrekken van het verlaten Bruggenhoofd, bij deze bunker toch gevreesd heeft dat er nog Belgische soldaten aanwezig waren. Waarom dit dan enkel is gebeurd bij deze bunker is in dat geval weer raar. De projectielinslagen zijn net zoals bij bv de bunker Be20 afgevuurd door iemand die het er niet heeft op betrouwd dat de bunker leeg was en zijn mitrailleurlader letterlijk bij het binnenkomen heeft leeggeschoten. Mogelijks zit er ook nog schade op de voormuur rondom het schietgat, zichtbaar aan de binnenzijde maar daarvoor zou de bunker eens betreden moeten kunnen worden, wat tot op heden nog niet is gelukt. Het blijft dus zeker een leuke bunker om eens meer in detail te bekijken aan de binnenzijde.
- De bunker is gedeeltelijk vrij. De twee schietgaten zijn vrij, het deurgat is zeer beperkt geopend maar zo beperkt dat ik op de huidige wijze de bunker betreden, zeker zou afraden wegens een zeer grote kans op grote problemen om de bunker nadien weer van binnenuit opnieuw te proberen verlaten. In de huidige vorm, zonder extra kapwerk, zeker niet doen, zou ik zeggen.
- Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 61.324,25 Bef gekost hebben.
- Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 61.824,25 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- De bunker ligt op de linker kant van de Hundelgemsesteenweg als men komt van de kant van Baaigem.
- Draai linksaf aan de Torrekensstraat. Het is de tweede bunker op uw rechter kant als u komt van de Hundelgemsesteenweg.
|
Voorstudie bij deze bunker Mu21. Deze bunker stond zodanig opgesteld ten opzichte van de bunker Mu20, dat het zelfs moet mogelijk geweest zijn van de ene bunker bij de andere binnen te schieten door de tegenover elkaar staande schietgaten. Een situatie die nergens anders op de linie terug te vinden was.
Op dit plannetje zie je ook duidelijk dat het origineel de bedoeling was deze te bouwen op perceel 294, het perceel westelijk van het perceel 295 waar uiteindelijk werd op onteigend.
Ik zou er eerlijk gezegd niet van verschieten mocht de keuze uiteindelijk gevallen zijn op perceel 295 in plaats van 294 omdat op die manier de aktes met onteigeningen binnen de gronden in eigendom van de grote heren gehouden konden worden. Het andere perceeltje 294 was eigendom van ik vermoed een kleinere landbouwer, een zekere Vercruysen Pierre uit Munte.
|
|
|
Detail bij dezelfde voorstudie. |
|
|
Onteigeningsschets horende bij deze 2-kamers mitrailleurbunker op Muntekouter. Op basis van deze schets zou je toch vermoeden dat de vuurrichting beperkt toch nog iets meer westelijk - zuidwestelijk is geworden ten opzichte van wat origineel was voorzien. |
|
|
Detailschets van het terrein zoals uiteindelijk onteigend en terug te vinden bij de bouwplannen van deze bunker.
De schetsen spreken eigenlijk elkaar wat tegen. Hier zou je dan letterlijk een zuidwestelijke vuurrichting vermoeden.
In praktijk is het zeker meer westelijk - zuidwestelijk.
|
|
|
Grondplan van deze bunker. Ook deze bunker had een zeer groot oreillon in de richting van waar hij eventueel zou beschoten kunnen worden door vijandelijke troepen. Op die manier werd inschieten op het schietgat sterk beperkt. |
|
|
Langsdoorsnede AB bij bovenstaand grondplan. |
|
|
Dwarsdoorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Ook hier zie je duidelijk dat de toegangskuil nog eens bijkomend was afgesloten met een metalen soort valluik. Hiervan ontbreken voorlopig alle verdere details. |
|
|
Actuele kadastrale schets anno 2015.
Het betonnen bunkertje op zijn grenzen is perceel 295a geworden. De rest van het originele perceel 295 werd 295b. Het blijft raar dat op basis van de lijst van 1962, de bunker toch opnieuw zou overgekocht zijn van de Belgische staat maar bijkomend de percelen 295a en 295b niet opnieuw werden samengevoegd tot perceel 295c.
Het origineel op basis van de voorstudie voorziene perceel was het nog iets smallere perceel 294.
|
|
|
Luchtfoto Google Earth anno 2007 met centraal het bunkertje Mu21. Rechts vlak naast de weg nog Mu22. |
|
|
Voorlopig de oudste foto in mijn bezit van dit bunkertje, daterend uit 2000. Mooi zicht op het Tirools gecamoufleerde uitzicht. (Foto: Collectie De Muntenaar) |
|
|
Zicht op de de rechter zijkant en achterkant gezien vanop de Torrekensstraat, anno 2006. |
|
|
Rechter zijkant en achterzijde. Links ziet u duidelijk het grote oreillon. |
|
|
Achterzijde met rechts het uitstekende toegangssas. |
|
|
In de achterhoek tussen sas en achterkant, ligt al jaar en dag een origineel grenspaaltje van Defence National, origineel de uiterste grenzen uitzettend voor dit bunkertje, binnen de grotere kouter waar het deel van uitmaakte. |
|
|
Zicht op linker zijkant met de zeer beperkt geopende toegang. |
|
|
Detail van de toegang.
Pas zeker op met dergelijk zeer beperkt geopende bunkers. Misschien geraak je wel naar binnen maar van binnenuit weer naar buiten geraken zal in elk geval heel wat minder meevallen. Vergeet niet dat je daar bovenop een muur zult moeten zien te klimmen van ongeveer anderhalve meter hoog, allicht zonder hulpmiddelen en zonder enige degelijk houvast om u naar boven te trekken. Opletten dus.
|
|
|
Binnenzicht door dit zeer beperkt geopende toegangssas. Ook hier zitten op de tussenwand tussen beide kamers mogelijks enkele projectielinslagen van kleiner kaliber. Het idee dat men hier dus ooit met een salvo is binnengevallen, zal allicht het meest waarschijnlijke zijn.
Ook bevatten bij deze bunker de wanden die van buitenaf mogelijks zichtbaar zouden zijn als wit gepleisterde wanden groene en bruine camouflagekleuren.
|
|
|
Ondanks dat de bunker maar zo beperkt is geopend, toch al opnieuw genoeg opening om rommel doelbewust naar binnen te krijgen. |
|
|
Vooraanzicht. Opnieuw creëert de mosgroei op de bunker het idee of de camouflagekleuren nog aanwezig zijn. |
|
|
Detail van het linker schietgat |
|
|
Binnenzicht doorheen dit schietgat met achteraan het toegangssas. |
|
|
Detail van het rechter schietgat. De rommel in het schietgat en de autobanden, liggen hier al sinds ik de bunker de eerste keer fotografeerde. |
|
|
Binnenzicht doorheen dit schietgat. De zijwand rechts draagt wel degelijk projectielinslagen.
ook hier zijn op de achtermuur achter het schietgat duidelijk camouflagekleuren op het witte pleisterwerk zichtbaar.
|
|
|
Vooraanzicht en rechter zijkant. |
|
|
Enkele sfeerfoto's van deze toch vrij vaak en vrij eenvoudig fotografeerbare bunker. Anno 2010 (Collectie M. Demoor) |
|
|
De bunker gefotografeerd vanaf de velden achter Mu25 anno 2012 (Foto collectie David Vervust) |
|
|
Mooie nachtelijk bijgelichte foto anno 2015. (Collectie Maarten De Wispelaere) |
|
|
| |
|
|
.jpg)
